Odwrócona hipoteka – ustawa potrzebna od zaraz
Dyskusja nad projektem ustawy regulującej tzw. odwrócony kredyt hipoteczny trwa zbyt długo. Na rynku funkcjonują rozmaite instytucje, które nazywając swoje produkty podobnie, wprowadzają klientów w błąd. Rynek i działające na nim podmioty nie są nadzorowane, nie ma również regulacji ustalających zasady bezpiecznej działalności podmiotów oferujących takie produkty.
Sprawdź teraz najlepsze kredyty hipoteczne!
Zbyt długo trwa dyskusja nad założeniami do projektu ustawy, która miałaby regulować zarówno zasady funkcjonowania odwróconego kredytu hipotecznego, jak również model sprzedażowy. Związek Banków Polskich, mając na uwadze dobro klientów, wielokrotnie zwracał uwagę na pilną konieczność prawnego uregulowania tego rynku.
„Uchwalenie przepisów regulujących tzw. odwrócony kredyt hipoteczny jest koniecznością. W tej chwili szereg podmiotów stosując różne zabiegi marketingowe i upodobniając nazwy oferowanych produktów do odwróconego kredytu hipotecznego wprowadza klientów w błąd. To może w skrajnych przypadkach prowadzić do utraty majątku, na który seniorzy, bo to oni są głównymi klientami, pracowali całe życie.” – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich
Niezbędne jest m.in. określenie wymogów dotyczących weryfikowania zdolności kredytowej kredytobiorców, zaspokajania się z nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu oraz zasady postępowania w przypadku ujawnienia spadkobierców beneficjenta takiego kredytu.
Eksperci sektora bankowego wielokrotnie podkreślali, że taki produkt powinien być oferowany, ale wyłącznie przez ściśle kontrolowane i nadzorowane instytucje (założenia do ustawy o kredycie hipotecznym wskazują na instytucje podlegające nadzorowi KNF). Jest to obszar, w którym klienci podejmują decyzje dotyczące znacznego majątku, często dorobku całego życia. Konieczne jest więc zapewnienie bezpieczeństwa i przejrzystości takich transakcji.
Obecnie oferowany produkt pod nazwą "odwróconej hipoteki" stanowi konstrukcję stricte cywilistyczną, zaś jego nazwa może prowadzić klienta do mylnego przekonania, że jest to produkt bankowy, będący pod kontrolą specjalnych instytucji państwowych. Uregulowania prawne zawarte w kodeksie cywilnym nie zapewniają beneficjentom oferowanych produktów pełnej ochrony. Podmioty oferujące usługi w modelu sprzedażowym - przeniesienie prawa własności nieruchomości z jednoczesnym ustanowieniem na rzecz zbywcy prawa dożywotniego zamieszkiwania w nieruchomości, w połączeniu z wypłacaniem dożywotniej renty - działają obecnie w oparciu o konstrukcję umowy dożywocia - która w założeniu służyć ma innym celom. Umowa dożywocia oparta jest na bliskich stosunkach osobistych wynikających z więzów rodzinnych, pozwala ona na przeniesienie własności nieruchomości w ramach rodziny m.in. celem zapewnienia zbywcy należytej opieki na starość. Ponadto, ustanowienie na rzecz dożywotnika renty na podstawie art. 908 par. 2 KC, stanowi dodatkowe uprawnienie, będące dopuszczalnym, ale nie niezbędnym składnikiem dożywocia.
„Niezwykle ważnym celem uregulowania powyższej instytucji jest wyraźne wskazanie na różnice między obiema instytucjami, tj. odwróconego kredytu hipotecznego oraz dożywotniej renty w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, tak by zainteresowane osoby mogły podjąć świadomą i przemyślaną decyzję o skorzystaniu z jednej z nich, po dokonaniu oceny korzyści i rodzajów ryzyka, jakie wiążą się z każdym z przedstawionych rozwiązań.” – podkreśla Norbert Jeziolowicz dyrektor w Związku Banków Polskich.
Budowanie pozycji finansowej, szczególnie wzmacniającej pozycję osoby starszej, gdy naturalnie zmniejszają się jej dochody w okresie senioralnym, wskazuje na potrzebę rozwiązań systemowych. Jednym z takich rozwiązań może być system oszczędzania na mieszkanie w ramach kas oszczędnościowo-budowlanych, także właśnie w celu wykorzystania posiadanej nieruchomości do zwiększenia dostępności do środków finansowych w wieku senioralnym. Na przykład poprzez odwrócony kredyt hipoteczny, z którego skorzystanie nie musi wiązać się pełną utratą tytułu własności w ramach rodziny beneficjenta. Warto oszczędzać na mieszkanie, aby móc wykorzystać swoje aktywa na uzupełnienie potrzeb finansowych w wieku senioralnym.